Η μακροφωτογραφία και η φωτογραφία άγριας ζωής είναι θέματα που απαιτούν τεχνική, αλλά χωρίς συναίσθημα, η τεχνική δεν είναι τίποτα. Το καρέ μπορεί να είναι γεμάτο, αλλά η φωτογραφία να συνεχίζει να είναι… άδεια. Ο βραβευμένος φωτογράφος φύσης Petar Sabol αποτελεί ιδανικό παράδειγμα αυτής της συνθήκης. Οι εικόνες του είναι τεχνικά άψογες αλλά και οπτικά συναρπαστικές. Υπερβαίνουν το επιστημονικό στοιχείο και γοητεύουν τον θεατή.
"Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν σωστά και όλα μπορεί να παρουσιάσουν πρόβλημα. Το φως, η ταχύτητα του κλείστρου, η εστίαση, το βάθος πεδίου. Η μακροφωτογραφία συγκεκριμένα περιλαμβάνει πολλή τεχνική. Και επιπλέον, υπάρχει και το περιβάλλον. Το θέμα μπορεί να πετάξει και να φύγει ή ο άνεμος να μετακινήσει έναν μίσχο. Αλλά πρέπει να τα υπερνικάς όλα και να επιτρέπεις στο καλλιτεχνικό όραμα να εκδηλώνεται. Διαπιστώνω ότι αυτό γίνεται όταν χαλαρώνω και συντονίζομαι με το θέμα…Τότε, μπορείς να περάσεις αυτήν την αίσθηση στην εικόνα, στην καλλιτεχνική έκφραση. Αλλά δεν είμαι τέλειος, δεν το πετυχαίνω κάθε φορά.
Ο Petar αναφέρεται σε μια απίστευτη φωτογραφία που έχει τραβήξει, μιας αλκυόνης σε κατάδυση. Δεν ήταν τυχαία λήψη. Απαιτήθηκε προσπάθεια. Αυτή η ευκαιρία στο δέκατο του δευτερολέπτου χρειάστηκε μήνες προσπάθειας.
"Μετά από αυτήν τη λήψη κυριολεκτικά ζητωκραύγαζα! Ήταν εκπληκτική στιγμή. Το αποκορύφωμα μιας μακράς διαδικασίας. Εξοικειώθηκα με την αλκυόνη, τραβώντας πολλές λήψεις της σε κλαδιά δέντρων πριν να έχω την ιδέα να κάνω κάτι διαφορετικό. Πώς θα φαινόταν κάτω από το νερό; Ήταν η ταχύτερη εκείνης της εποχής. 12 καρέ ανά δευτερόλεπτο, επομένως αρκετά για να αποτυπώσουν τη στιγμή. Και είναι μόνο ένα καρέ από πολλά. Τώρα έχουμε την α9 στα 20 καρέ ανά δευτερόλεπτο. Αυτή είναι η ταχύτητα που μας προσφέρει η Sony για να αποτυπώσουμε τη στιγμή."
Χρησιμοποιώντας μια τσάντα υποβρύχιων λήψεων, ο Petar βύθισε τη μηχανή περίπου 50 εκ. κάτω από την επιφάνεια, αρκετά βαθιά ώστε να υπάρχει η αίσθηση βυθίσματος στο ποτάμι, αλλά αρκετά ρηχά για να είναι έντονο το φως. Έπρεπε να είναι και ηλιόλουστη η ημέρα, ώστε να αναπαράγονται τα ζωηρά φυσικά χρώματα.
"Όλα τα στοιχεία στη λήψη της αλκυόνης είναι μη αυτόματα: η εστίαση, η ταχύτητα κλείστρου, το διάφραγμα, και έκανα τη σύνθεση στο σημείο που περίμενα ότι θα βουτήξει. Σκόρπιζα ιχθυοτροφή για να προσελκύσω το θήραμά της. Μετά, πήγαινα βάσει δοκιμής. Δεν μπορείς να μετακινήσεις τη μηχανή, παρά μόνο να αντιδράσεις στο θέμα. Δεν έχεις εικόνα του τι έχει καταγραφεί. Αλλά είχα τον ενθουσιασμό να συνεχίζω, είχα ένα όραμα του τι μπορούσα να δημιουργήσω. Υπήρχαν απογοητεύσεις. Κάποιες φορές ήταν τέλεια εστιασμένη, αλλά ελαφρώς εκτός κάδρου, κάποιες άλλες ήταν τέλεια καδραρισμένη, αλλά εκτός εστίασης… Έπρεπε να επιμένω!"
Η δουλειά του Petar χαρακτηρίζεται σταθερά από την αφοσίωσή του στο φως. Το φως δημιουργεί τον φυσικό κόσμο, επομένως η καταγραφή του είναι απόλυτα σημαντική. Οι εικόνες του ξεχειλίζουν από φως, αναδεικνύοντας μικρές λεπτομέρειες εντόμων και πουλιών, και προσθέτοντας συναίσθημα, κάνοντας τις σκηνές και τα θέματα να λάμπουν από ζωή. Φωτογραφίζει κυρίως νωρίς το πρωί ή στο ηλιοβασίλεμα, με τις συνθέσεις κόντρα στον ήλιο, αντλώντας λεπτομέρειες από τις σκιές εάν χρειάζεται, καθώς και από τα ζωηρά χρώματα που παράγουν τα σώματα πλήρους καρέ. Μια εντυπωσιακή τεχνική στη δουλειά του είναι η χρήση ακτίνων φωτός, που φαίνεται να πέφτουν σαν προβολείς στα θέματά του. Πρόκειται για ένας ύφος που ανακάλυψε μέσα από πειραματισμούς, το οποίο αποκαλεί “φωτονική ευδαιμονία”. Το εφέ δημιουργείται από τη χρήση συνηθισμένου φίλτρου starburst, αλλά όχι με τον τρόπο που θα νόμιζε κάποιος.
"Χρησιμοποιούσα συχνά αυτά τα φίλτρα για να δώσω λάμψη στις λεπτομέρειες, ειδικά όταν τα ζώα φωτίζονταν από πίσω και καλύπτονταν από πρωινή πάχνη. Τότε, κατά τη σύνθεση, ανακάλυψα ότι από τη μία γωνία της περιστροφής και με τον ήλιο στη μία πλευρά, μπορούσα να έχω μια υπέροχη ακτίνα φωτός από τη γωνία του καρέ. Φαινόταν εκπληκτικά όμορφη και πραγματικά μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ο κόσμος μπορεί να νομίζει ότι είναι Photoshop ή κάποιο φίλτρο, αλλά οφείλεται πλήρως στον εξοπλισμό."
Πειραματισμός, αφοσίωση. Όλα παίζουν τον ρόλο τους. Ο Petar αφιερώνει πολύ χρόνο στη φύση, διερευνώντας τα θέματά του και το όφελος είναι σαφές. Οι εικόνες του έχουν τη μελετημένη προσέγγιση της δουλειάς σε στούντιο, αλλά είναι όλες τραβηγμένες έξω.
"Έχει να κάνει αποκλειστικά με την επαφή με τη φύση και με πόσο καλά γνωρίζεις τα θέματά σου. Όταν ψάχνω σε ένα δάσος, εντοπίζω πού είναι τα θέματα το προηγούμενο βράδυ. Παρατηρώ τη συμπεριφορά τους όταν είναι ενεργά και καθώς δύει ο ήλιος, ηρεμούν και προσεδαφίζονται για ύπνο. Σημαδεύω τις τοποθεσίες που κοιμούνται, ώστε να μπορώ να τις βρω το επόμενο πρωί όταν θα είναι ακόμα νυσταγμένα και πριν τα ζεστάνει ο ήλιος. Έτσι η λήψη γίνεται πιο εύκολη, πιο διαχειρίσιμη. Είμαι έξω, έτοιμος για λήψη, πριν από την ανατολή του ήλιου και δεν θέλω να σπαταλάω αυτόν τον χρόνο.
Το να βρίσκει θέματα σε αυτήν την κατάσταση σημαίνει ότι μπορεί πιο εύκολα να εφαρμόζει τεχνικές μακροφωτογραφίας, όπως το focus stacking, καθώς η έλλειψη κίνησης διευκολύνει τη μετακίνηση της εστίασης για να καλυφθεί ολόκληρο το ζώο. Μέχρι πρόσφατα, ο Petar το έκανε με το χέρι, αλλά τώρα έχει ξεκινήσει να χρησιμοποιεί ράγα εστίασης με τους φακούς του. Χρησιμοποιεί το focus stacking όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες, αλλά πάντα τραβάει λίγες λήψεις με μικρότερο διάφραγμα και προσέχει την τοποθέτηση τραβώντας από το πλάι του θέματος, ώστε να παραμένει στο πλάνο μεγαλύτερο μέρος του.
"Εκτός από τη στοίβαξη, ανακάλυψα ότι η νέα μηχανή προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα για τη μακροφωτογραφία. Οι αρθρωτές οθόνες προσαρμόζονται με ιδιαίτερη ευελιξία στη φωτογράφιση σε εξωτερικούς χώρους. Και τα ηλεκτρονικά εικονοσκόπια είναι απίστευτα. Μπορείς κάθε φορά να δεις ακριβώς πώς θα φαίνεται η εικόνα ακόμα και πριν την τραβήξεις. Οι αλλαγές έκθεσης, η ισορροπία λευκών, είναι όλα απόλυτα καθαρά. Είναι εκπληκτικό να εργάζεσαι με αυτόν τον τρόπο, γιατί τραβάς τη λήψη χωρίς να σκέφτεσαι τι επεξεργασία μπορεί να χρειαστεί μετά. Η επιλογή εστίασης είναι επίσης πολύ χρήσιμη. Με βοηθάει να πετυχαίνω απόλυτη ευκρίνεια στα πάντα. Οι συνηθισμένες DSLR μου φαίνονται πλέον σαν παρωχημένη τεχνολογία, και οι διαφορές θα είναι ακόμα πιο εμφανείς στο μέλλον."
"Πάντα προσπαθώ να κάνω τις φωτογραφίες μου να φαίνονται καλύτερες, όσο χρόνο και κόπο κι αν χρειαστεί"
